NDT - BOBATH DLA DZIECI
Metoda NDT-Bobath została zapoczątkowana w latach czterdziestych XX wieku w Londynie przez Bertę Bobath i jej męża Karela - neurologa. Metodę rozwijano i modyfikowano równocześnie ze zdobywanymi doświadczeniami praktycznymi i osiągnięciami wiedzy medycznej, z zakresu neurofizjologii oraz obserwacji przebiegu prawidłowego
i nieprawidłowego rozwoju ruchowego dzieci.
W oparciu o początkowe założenia metody B. i K. Bobathów, szwajcarska lekarka, specjalistka w pediatrii Elsbeth Koeng i współpracująca z nią Mary Quinton z Ośrodka Bobathów w Londynie rozwinęły tę metodę w leczenie neurorozwojowe, szczególnie przydatne w rehabilitacji wcześniaków, niemowląt i dzieci najmłodszych.
Metoda NDT-Bobath jest powszechnie uznawana na całym świecie. Przyjęte w niej założenia i sposoby postępowania nie wywołują kontrowersji i są powszechnie akceptowane.
Usprawnianie według Metody NDT-Bobath ma pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność w życiu i wykorzystać swe możliwości na tyle, na ile pozwala zaistniałe uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego.
Uzasadnieniem dla opracowanego postępowania Metodą NDT-Bobath był fakt, że rozwój dziecka z dysfunkcją OUN, w tym z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym (MPDz), przebiega inaczej niż rozwój prawidłowy. Doświadczenia czuciowo-ruchowe takiego dziecka są zgoła odmienne, co powoduje nieprawidłowe odczuwanie własnego ciała oraz nieprawidłowe ruchy. Reakcje prostowania i równowagi często się nie rozwijają. Zaburzenia w napięciu mięśni i niewłaściwe jego rozłożenie powodują powstawanie nieprawidłowych wzorców ruchowych, typowych dla poszczególnych zaburzeń. Pierwsze objawy dotyczą zwykle kontroli głowy i tułowia. Następnie rozwijają się nieprawidłowe ruchy w dystalnych częściach ciała, dominują wzorce zgięciowe i wyprostne, a rozwój ruchów rotacyjnych jest znacznie upośledzony.
W związku z powyższym główne zasady rehabilitacji według koncepcji NDT-Bobath obejmują:
- wpływanie na napięcie mięśni poprzez obniżanie napięcia wzmożonego
i podwyższanie obniżonego, co jest możliwe dzięki zastosowaniu właściwych technik postępowania już od pierwszych miesięcy życia,
- hamowanie nieprawidłowych odruchów,
- wyzwalanie ruchów na ile to możliwe zbliżonych do prawidłowych, co zostaje osiągnięte poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu z punktów kluczowych, czyli punktów kontroli ruchu.
- wykorzystywanie i utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w czynnościach życia codziennego
Terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka, a nie porusza wybranymi jego częściami. Dzięki temu dostarcza odpowiednich doznań czuciowych i ruchowych, dzięki czemu dziecko jest dynamicznie aktywizowane. Pomoc przy wykonywaniu ruchu powinna być taka, aby zapewniała maksymalny i aktywny udział dziecka, a jednocześnie nie powodowała nieprawidłowych odpowiedzi wynikających ze zbyt dużego wysiłku czy stresu.
Każdy ruch jest odpowiednio przygotowywany i połączony z przemieszczaniem ciężaru ciała oraz środka ciężkości. Rodzaj, tempo a także rytm ćwiczeń dobiera się indywidualnie. Podczas ćwiczeń dziecko nie powinno płakać, gdyż płacz zmniejsza skuteczność działań terapeutycznych. Powinno mieć także zapewnione pełne poczucie bezpieczeństwa gdyż wpływa to na osiągnięcie współpracy z prowadzącym ćwiczenia oraz jego akceptację.
Mimo, że zajęcia prowadzi się najczęściej indywidualnie, ich celem jest zawsze przygotowanie dziecka do uczestniczenia w normalnym życiu, to indywidualne podejście daje możliwość uwzględnienia potrzeb psychologicznych dziecka, stopnia jego sprawności, występujących zaburzeń, warunków rodzinnych i środowiskowych.
Jak już było wspomniane, usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przydatne w leczeniu niemowląt i dzieci, może być łatwo włączone w ich biologiczny rytm dnia. Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, karmienie, noszenie dziecka czy zabawa z nim są odpowiednimi momentami do utrwalania ruchów wykonywanych przez fizjoterapeutę. Odpowiednio przeszkoleni rodzice i opiekunowie, którzy zrozumieją problemy i trudności występujące u ich pociechy kontynuują ćwiczenia w warunkach domowych.
Za szkolenie rodziców odpowiedzialny jest w znacznej mierze lekarz prowadzący
i fizjoterapeuta.
Metoda ta ma zastosowanie w wybranych jednostkach chorobowych takich jak:
1. Mózgowe porażenie dziecięce
2. Kręcz szyi, kręcz karku
3. Uszkodzenie splotu ramiennego
4. Przepuklina oponowo- rdzeniowa
5. Rozszczep kręgosłupa
6. Choroby neurologiczne
7. Choroby o podłożu genetycznym
8. Dystrofię mięśniowe
